भारतमा चरम गरिबी सन् २०१९ मा १२ दशमलव ३ प्रतिशत बिन्दुले कम रहेको र २०११ को तुलनामा ग्रामीण क्षेत्रमा बढी गरिबी घटेको विश्व बैंकको नीति अनुसन्धान पत्रले देखाएको छ । सुतीर्थ सिन्हा रोय र रोय भ्यान डेर वेइडले लेखेको ‘भारतमा गरिबी गत दशकमा घटेको छ तर अघिल्लो पटक सोचेको जस्तो छैन’ शीर्षकको लेखले २०११ देखि गरिबी र असमानता कसरी विकसित भएको छ भनेर प्रकाश पार्छ ।
यस कागजको निष्कर्षले भारतमा गरिबीको हेडकाउन्ट दर २०११ यता १२ दशमलव ३ प्रतिशत अंकले घटेको अनुमान गरिएको छ । ‘हाम्रो रुचाइएको अनुमानले सन् २०१९ मा गरिबीको हेड–काउन्ट दर १० दशमलव २ प्रतिशत रहेको सुझाव दिन्छ, जुन २०११ मा २२।५ प्रतिशत थियो’ कागजले बताउँछ।
दोस्रो सहरी क्षेत्रको तुलनामा ग्रामीण क्षेत्रहरूमा कमी धेरै स्पष्ट छ । ग्रामीण र शहरी गरिबी २०११(२०१९ मा १४ दशमलव ७ र ७ दशमलव ९ प्रतिशत बिन्दुले घटेको छ । ‘तेस्रो, २०१६ मा सहरी गरिबी २ प्रतिशत बिन्दुले बढेको छ (विमुद्रीकरणको घटनासँगै) र ग्रामीण गरिबी २०१९ मा १० आधार बिन्दुले बढेको छ’, कागजले थप बताउँछ ।
चौथो हामीले २०११ देखि उपभोग असमानतामा अलिकति संयमता देखेका छौं तर प्रकाशित नगरिएको नस–२०१७ सर्वेक्षणमा रिपोर्ट गरिएको भन्दा सानो मार्जिनले यसले उल्लेख गर्दछ । अन्तमा २०१५–२०१९ मा गरिबी न्यूनीकरणको हद राष्ट्रिय खाता तथ्याङ्कमा रिपोर्ट गरिएको निजी अन्तिम उपभोग व्ययमा वृद्धिको आधारमा अघिल्लो अनुमानहरू भन्दा उल्लेखनीय रूपमा कम हुने अनुमान गरिएको छ ।
कागजको विश्लेषण कोभिड–१९ को कारणले तालाबन्दी उपायहरू लागू हुनुभन्दा ठीक अघि रोकिन्छ र त्यसैले महामारी पछि गरिबी हेडकाउन्टमा परिवर्तनहरू बोल्न सक्दैन । यसबाहेक, विश्व बैंक पेपरले भारतको राष्ट्रिय नमूना सर्वेक्षण संगठनले जारी गरेको खर्च सर्वेक्षणमा आधारित छ जुन २०११ को हो, जुन भारतले पछिल्लो पटक गरिबी र असमानताको आधिकारिक अनुमान जारी गरेको थियो ।
यसले निजी डेटा कम्पनीद्वारा सञ्चालन गरिएको उपभोक्ता पिरामिड घरपरिवार सर्वेक्षण, नयाँ घरपरिवार प्यानल सर्वेक्षण प्रयोग गर्दछ। इन्डिया न्यूज नेटवर्क
