काठमाडौँ । कोभिड–१९ का कारण यतिखेर मुलुकको अर्थतन्त्र अस्तव्यस्त छ । उद्योग, कल कारखाना, व्यापार व्यासाय राम्रोसँग सञ्चालन हुन सकेका छैनन् भने रोजगार, व्यापार व्यवसाय, आयात निर्यात सहज हुन सकेको छैन । वस्तु तथा सेवाको राम्रो उत्पादन र बजारीकरण हुन नसक्दा अर्थबजार समस्यामा छ ।
लकडाउनका कारण बजार, उद्योग, कलकारखाना सबै बन्द रहँदा त्यसको प्रत्यक्ष मारमा श्रमिक वर्ग परेका छन् । कोरोनाका कारण उद्योग कलकारखाना बन्द हुँदा रोजगारी गुमेको छ । जसले गर्दा श्रमिकहरुको आय आर्जनको स्रोत सुकेका छन् । आयस्रोतकै समस्यका कारण यतिखेर सर्वसाधरणको दैनिकी निकै कष्टकर बनिरहेको छ । यस्तो अवस्थामा रोगले भन्दा भोकले सताउने खतरा बढेर गएको छ ।
त्यसो त तीन महिना लामो लकडाउनकै अवधिमा भोकका कारण दुई दर्जनभन्दा बढी मानिसको मृत्यु भइसकेको छ भने करिब तीन दर्जनले आत्महत्या गरेको समाचार आएका छन् । यस्तै अवस्था रहिरहे यो दर अझ बढ्न सक्ने खतरा बढेर गएको सरोकारवालाहरुले बताउन थालेका छन् ।
यस्तो अवस्थामा सरकारले प्रभावकारी राहत वितरण र नागरिक उत्थानका काम गर्न सकिरहेको छैन भने निजी, स्वायत्त सङ्घ संस्थाहरुले समेत सर्वसाधारणको विषयमा त्यति ध्यान दिन सकेका छैनन् । भलै सरकारको विकल्पमा मै हुँ भन्ने सङ्घ संस्थाले समेत यतिखेर नागरिकको जीवन रक्षाका लागि प्रभावकारी रूपमा काम गर्न सकेका छैनन् । सरकारकै परिपूरक ठान्ने स्वायत्त संस्था सहकारीले समेत विपदका बेला नागरिकको उत्थानका लागि प्रभावकारी कदम चाल्न सकेको छैन । अहिले नागरिक भोकभोकै मर्ने तर जिम्मेवार निकाय रमिते बनिरहने परिस्थिति बनेको छ ।
यसै सवालमा आज हामीले सरकारकै परिपूरक मानिएको तर नागरिकहरुको प्रत्यक्ष जनजीवनसँग सरोकार राख्ने सहकारी क्षेत्रको योगदानबारे खोज्ने प्रयास गरेका छौँ । प्रत्यक्ष नागरिकको घरदैलोसम्म पुग्ने सहकारीले विपद्का बेला सर्वसाधारणको समस्या कसरी सम्बोधन गरिरहेको छ त ? सहकारीको आफ्नै मर्म, उद्देश्य र सिद्धान्तअनुसार सामाजिक उत्तरदायीत्व पूरा गरेका छन् कि छैनन् त ? यसै विषयमा हामीले सरोकारवाल निकाय र सम्बन्धित पक्षसँग कुरा गरेका छौँ ।
हेरौँ, विपद्मा सामाजिक उत्तरदायित्व अन्तर्गत सहकारीले कसरी काम गर्दै छन्ः
स्थानीय तहसँगको सहकार्यमा सहकारीहरुले सामाजिक उत्तरदायित्व बहन गरेका छन्ः परितोष पौडेल
बचत तथा ऋण सहकारी केन्द्रीय सङ्घ नेप्स्कुनले सामाजिक उत्तरदायित्व अन्तर्गत सहकारीहरुले स्थानीय तहसँगको सहकार्यमा आफ्नो उत्तरदायित्व बहन गरेको बताएको छ । स्पष्ट्र नीति तथा कार्य निर्देशिकाको अभावमा एकद्वार प्रणालीमार्फत राहत तथा उद्धारका काम गर्न नसकिए पनि संस्थाको सामाजिक उत्तरदायित्व कोष (सीएसआर) मार्फत स्थानीय तहहरुसँग सहकार्य गर्दै सहकारीहरुले सामाजिक उत्तरदायित्व बहन गरिरहेको नेप्स्कुनका अध्यक्ष परितोष पौडेलको भनाइ छ ।
