काठमाडौं, २२ चैत । नेपाल विद्युत प्राधिकरणका निवर्तमान कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले आफ्नो कार्यकालमा लोडसेडिङ समाप्त गर्नुका साथै चुहावट नियन्त्रण, विद्युतीकरण र संस्थागत सुदृढीकरणमा उल्लेखनीय प्रगति भएको दाबी गरेका छन्।
आज यहाँ आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा उनले भने, “यस अवधिमा ९९ प्रतिशतभन्दा बढी परिवारहरूसम्म विद्युत सुविधा पुर्याउन सकिएको छ। निरन्तर घाटामा रहेको संस्था ऐतिहासिक नाफामा गयो, अर्बौं रुपैयाँ आम्दानी गर्न सफल भयो। प्राधिकरणको सम्पत्ति करिब तीन गुणा वृद्धि भएर आर्थिक र प्राविधिक रूपमा यसलाई सशक्त र आत्मनिर्भर बनाइएको छ।” उनले थपे, “यो नाफा जनतालाई सुविधासहित विद्युत पूर्वाधार विकासमा पुनः लगानी गरिएको छ।”
आर्थिक वर्ष २०७२/७३ सम्म प्राधिकरणको सञ्चित घाटा करिब ३५ अर्ब रुपैयाँ थियो, र सोही वर्ष मात्र करिब ९ अर्ब रुपैयाँ घाटा थियो। तर, आर्थिक वर्ष २०७३/७४ देखि लगातार नाफामा ल्याइयो र सञ्चित घाटा पूरै कटौती गरी आर्थिक वर्ष २०८०/८१ सम्म सञ्चित नाफा करिब ४७ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा प्राधिकरणको कुल सम्पत्ति करिब २११ अर्ब रुपैयाँ थियो, जुन अहिले करिब ६४४ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ।
महसुल नबढाइकनै नाफा
प्राधिकरणले महसुल वृद्धि नगरी नाफा वृद्धि गरेको दाबी गरिएको छ। घिसिङका अनुसार, “महसुल तीन पटक गरी झन्डै २५ प्रतिशत घटाइएको थियो, तर पनि नाफा गर्न सकियो।”
प्राधिकरण स्थापनाकालदेखि नेपाल सरकारले विभिन्न शीर्षकमा आर्थिक वर्ष २०७२/७३ सम्म ३२ वर्षमा करिब २६ अर्ब रुपैयाँ भुक्तानी गरेको थियो। तर, पछिल्लो आठ वर्षमा साँवा, ब्याज, कर र रोयल्टी गरी कुल ८२ अर्ब रुपैयाँ भुक्तानी गरिएको छ।
लगानी र विद्युत व्यापारमा सफलता
पछिल्लो आठ वर्षमा प्राधिकरणले करिब एक खर्ब रुपैयाँ उत्पादन, प्रसारण र वितरण संरचनामा लगानी गरेको छ, भने सहायक तथा सम्बद्ध कम्पनीहरूमा करिब ५७ अर्ब रुपैयाँ लगानी गरिएको छ।
पहिले बर्खायाममा भारतबाट विद्युत आयात गर्नुपर्ने अवस्था थियो। तर, विगत तीन वर्षदेखि बर्खायाममा भारतलाई विद्युत निर्यात गर्दै विदेशी मुद्रा आर्जन गर्ने सफलता प्राप्त भएको छ।
गत आर्थिक वर्षदेखि नेपालले विद्युत आयातभन्दा बढी निर्यात गर्न सफल भएको छ। घिसिङका अनुसार, “नेपालले करिब १७ अर्ब रुपैयाँ बराबरको विद्युत भारतलाई निर्यात गरेको छ।” साथै, नेपालबाट जोडिएको तेस्रो देश बंगलादेशलाई पनि गएको नोभेम्बरदेखि ४० मेगावाट विद्युत निर्यात सुरु गरिएको छ।
चुहावट नियन्त्रण र वित्तीय सुधार
आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा विद्युत प्रणालीको चुहावट करिब २६ प्रतिशत थियो। तर, त्यसमा सुधार ल्याउँदै आर्थिक वर्ष २०८०/८१ सम्म चुहावट १२.७३ प्रतिशतमा झार्न सफल भएको छ। घिसिङका अनुसार, “यसले प्राधिकरणको वित्तीय स्थितिमा महत्वपूर्ण सुधार ल्याएको छ।”
